Evimizde, dolabımızda birikir kalır bu ilaçlar ve yeni aldığımız ilaçlarla devam ederiz derdimize derman aramaya. Bu döngüde dikkat çekilmesi gereken birkaç olgu vardır. Nedir bunlar?
- İlaçların yazılması sırasında doktor bilerek ve ya bilmeyerek gereksiz ilaç yazıyor mu? Bilerek yazıyorsa neden? Bilmiyerek yazıyorsa neden? Bu sayede kimler ne kadar para kazanıyor?Amacım her hengi bir meslek grubunu veya sektörü töhmet altında bırakmak değil. Sadece aklıma gelen bu basit sorulara cevap aramak ve bu cevapları okuyucuyla paylaŞmaktır. Bu anlamda konuyu tartıŞmaya açmak yararlı olur diye düŞünüyorum.
Doktorlar bilerek gereksiz ilaç yazıyorlar mı? Yazıyorlarsa neden? Hastayı memnun etmek istemiŞ olabilirler. Şöyle ki bazı hastalar fazla ve pahalı ilaç yazan hekimlerin iyi hekim olduklarını düŞünürler. Bu düŞüncede bilinen bir düŞüncedir. "Bu ne biçim Doktor bana aspirin yazdı. Bunu bakkaldan bile alıyorum." Diyen hastanın gerçekten aspirin kullanması gerekiyordu. Sanırım o hasta o ilacı alıp kullanmamıŞ ve baŞka bir doktora olayı bu Şekilde aktarmıŞsa, ona aynı ilacın içeriğine sahip adı pek bilinmeyen ve daha pahalı bir ilaç yazılmıŞtır. İkinci reçeteyi yazan "İyi Doktor" olmuŞtur. Hastayı memnun etmek dıŞında birde ilaç tanıtımı yapan kiŞiyi memnun etmek istemiŞ olabilir. Bu çok rastlanan bir durum olmamakla birlikte bir olgu olarak yaŞanmaktadır. Şöyle ki her gün hastanelerde, sağlık ocaklarında bu iyi giyimli bay ve bayanlara rastlarız. Bu kiŞiler ilaç tanıtımı yaparlar. Iyi giyinirler, son model arabalara binerler ve sürekli promosyon dağıtırlar. Dağıtılan promosyonlar genelde kalem, mendil, bloknot bazen yemek, tatil gibi Şeyler olabilir. Dağıtılan bu promosyonlar kalem, mendil gibi hatırlatıcı Şeyler olduğu sürece sorun yoktur. Ancak tatil ayarlamaya ve ya pahalı hediyeler almaya baŞlamıŞlarsa burada insanın aklına kötü Şeyler gelir. Acaba neden bu derece pahalı hediyeler alıyorlar diye sormak gerekir bu durum hekimi istemeden de olsa teŞvik edici bir durum olmaz mı?
Bu ilaçları hekimler gereksiz yere bilmeyerek yazıyorsa bu daha da önemli bir sorundur. Burada ilaç firmaları hekimleri dolayısıyla da bizleri kandırıyor demektir. Böyle bir Şeyi iddia etmek zordur. Ancak bu konuda ciddiye alınır dergiler ve isimler böyle olma ihtimalinin hayli yüksek olduğunu söylüyorlar. Örn: Antony Barnet( çeviren: Uğur Kara, Özgür Üniversite Forumu sayı 26-27) 7 Aralık 2003, The Observer adlı dergide " Bir Observer araŞtırması, akademisyenler veya doktorlar tarafından yazıldığı iddia edilen tıp dergilerindeki yüzlerce makalenin ilaç Şirketlerinin finanse ettiği hayalet yazarlarca kaleme alındığını ortaya çıkardı." Diye yazmıŞ. Yazıdan çıkardığım anlamı kısaca aktaracak olursam. Dünyaca ünlü tıp doktorlarının ve akademisyenlerinin ilaç firmalarından aldıkları paralar karŞılığı isimlerini kullandırdıklarını ve ilaç firmalarının da sanki bu doktorlar yazmıŞ gibi kendi ilaçlarının etkinliklerinin yüksek olduğunu belirten makaleler yazdıklarını iddia ediyor. Ne oluyor bu yazılanların bilimsel gerçek olduğunu düŞünen doktorlar ilaçları yazıyorlar. İlaçların yeterince yararlı olmaması sadece ekonomik kayıp oluyor ancak birde zarar verebilenleri var. Yıllarca yazılan ve kullanılan ilaçlar bir bakıyorsunuz yasaklanıyor, yasaklanana kadar o ilacı kullanan binlerce kiŞiye ne olduğunu kimse merak etmiyor. Bu iŞin bir baŞka yönüde seminer ve tıp dergilerinin ilaç firmalarınca finanse edilmesi olarak görülebilir. İlaç firması tarafından finanse edilen bir tıp dergisi ne kadar tarafsız olabilir doğrusu tartıŞılır.Gelelim bu sayede kimler ne kadar para kazanıyor? sorusuna. İlaç sektörü dünyanın en karlı sektörüdür. Aynı içeriğe sahip iki farklı ilacın arasında ki fiyat farkı bazen on kata kadar varabiliyor. Nasıl oluyorsa oluyor iki ilaçta ruhsat alabiliyor. Kimse aralarındaki fiyat farkının neden bu kadar fazla olduğunu sormuyor mu? İlaç firmaları ilaçların pahalı olmasının sebebinin ilaç araŞtırmalarına yapılan yatırımın fazlalığı olarak gösteriyorlar. Ancak Boston Üniversitesi Halk sağlığı bölümünün yaptığı araŞtırmada ilaç firmalarının araŞtıma geliŞtirmeye ayırdıkları oranın % 11 olduğunu fakat reklam ve pazarlamaya ayırdıkları oranın % 30 olduğunu göstermektedir. Sağlık alanında sadece ülkemizde yılda ortalama 10 milyar dolar paranın döndüğü düŞünülürse ilaç tekellerinin ne kadar para kazandıklarını anlamak kolaylaŞır.Son olarak baŞtada yazdığım gibi amacım ne doktorları ne de iŞini doğru yapan ilaç firmalarını rencide etmek. Ben bu yazı ile ilacımız üzerinde oynanan oyunlara dikkat çekmek ve bu oyunlarda halkın ve doktorların nasıl kullanıldığına dair söylemleri dile getirmek istedim. Bu sorun sadece ülkemizde yaŞanan bir sorun değildir. Örn: Ülkemizde kiŞi baŞı sağlık harcaması yıllık 150 dolardır. Bu oran ABD de 3000 doların üzerinde, Almanya da ise 2200 dolar civarındadır. Giderek te artmaktadır. Siz sağlığı ticari bir olay olarak görürseniz doğal olarakta birileri kar etmek isteyecektir. Kar etmek içinde talep yaratmak yani sağlık harcamalarını arttırmanız gerekir. Ne olur, kiŞi baŞına sağlık harcaması her geçen gün artar ve siz yoksullaŞırken birileri zengin olur. Bu gün Almanya bile sağlık harcamalarını karŞılayamayacak düzeye gelmiŞ ve vatandaŞlarından katkı payları istemeye baŞlamıŞtır. YaŞanan kısır döngü maalesef her geçen gün daha da kötüye gitmekte ve büyük bir sorun olarak karŞımızda durmaktadır. Bu, sağlığı ticarileŞtirilen bütün ülkelerin sorunudur. Hatta bu ülkelerde dönen oyunlar bizimkinin yanında kıyaslanamayacak derecede büyüktür. Fakat bizim milli gelirimiz ve halkımızın boğuŞtuğu yoksulluk ve iŞsizlik göz önüne alındığında birilerinin cebine giden her kuruŞ ülkemizin o derece yoksullaŞması demektir. O neden le her zaman dediğimiz gibi "Sağlığın ticareti olmaz." "Sağlıkta ticaret ölüm demektir"
Sağlıcakla...
Not: Bu yazı 19.05.2005 tarihinde Manisa Yarın Gazetesinde yayınlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder